Je kunt spelers wel ontwikkelen, maar wat je niet dient te doen is aan hun natuurlijke voorkeurshandelen tornen. Spelers moeten dan te veel nadenken, bewust aandacht besteden, met als gevolg dat ze aarzelend gaan handelen, onnodige fouten maken en er geen flow ontstaat. Het is waar de schoen in de sportwereld nogal eens wringt. Een spelconcept hanteren waarin je als trainer wellicht heel goed thuis bent en dat in theorie doortimmerd in elkaar zit, leidt tot een ondermaats rendement als het niet past bij de spelers binnen de selectie.
Louis van Gaal vertelde erover in Zomergasten: “Inzicht hebben in de voorkeurshandelingen van spelers is heel belangrijk. Ieder mens heeft voorkeuren. En dus kan je een sporter in zijn kracht zetten als je dat allemaal doorhebt”, aldus Louis van Gaal. Het is niet dat een speler niet uit de voeten kan middels zijn niet-voorkeuren, maar het kost hem wezenlijk meer bewuste aandacht en tijd, waardoor het tekortschiet in handelingssnelheid, nauwkeurigheid en flow.
Praktische hamvragen zijn steeds: hoe zet je iemand in zijn of haar kracht, hoe stem je de communicatie af, hoe leert hij of zij, hoe speel je in op behoeften en diepe motivationele drijfveren. De antwoorden op deze vragen helpen om, zoals Louis terecht aangaf in de uitzending bij Zomergasten, de persoon naar zijn of haar volgende niveau te coachen. Cognitief, emotioneel en motorisch. Weet je daar af te stemmen en individueel maatwerk te leveren of zit je ernaast.
Iedereen is uniek:
Met het achterhalen van voorkeuren plaats je niemand in een hokje. Wat je wel doet is het duiden van natuurlijke voorkeuren, die we bij de geboorte al mee hebben gekregen. Het is waar we in ons onbewuste handelen gemakkelijk naar toe gaan en wat ons weinig aandacht en energie kost. Mensen die hun natuurlijke voorkeuren en/of diepe drijfveren langere tijd (achtereen) negeren, krijgen met de gevolgen daarvan te kampen zoals uit goede doen zijn, ziekte, blessures en uiteindelijk zelfs burn-outs of bore-outs.
De benadering laat ook zien dat we niet ons profiel zijn. We hebben voorkeuren die ons flow geven, maar tegelijkertijd zit achter elk profiel een eigen dynamiek die maakt dat we afhankelijk van de context, vermoeidheid, spanning of stress anders dan langs de weg van de voorkeuren kunnen (zullen) handelen. In een metafoor: stel dat je rechtshandig bent, dan zul je in jouw onbewuste handelen gemakkelijker en beter iets met rechts doen (bijvoorbeeld schrijven of tekenen). Soms raak je in een situatie dat je (ook) jouw linkerhand moet gebruiken. Dat kost normaliter meer aandacht, gaat minder snel en minder nauwkeurig. Het is moeizamer, maar hoe vaker je het oefent des te beter gaat het. Toch zal het waarschijnlijk nooit het niveau van je rechterhand halen. Dit weerspiegelt de betekenis van natuurlijke voorkeuren.
Unieke test:
Binnen ieder individu zijn cognitie, emotie en motoriek met elkaar verbonden. Telkens weer blijkt dat te kloppen. De motoriekstijl zegt naast de wijze van zelfexpressie ook iets over hoe het cognitief en emotioneel bij een sporter werkt. Bijvoorbeeld hoe je met hem communiceert, hoe hij leert en hoe hij (ont)spanning reguleert. Met de motoriek als ingang wordt dankzij de lichaam-geestverbinding van een persoon de natuurlijke voorkeuren achterhaald. Met behulp van relatief eenvoudige fysieke testjes wordt inzichtelijk wat de motorische voorkeuren zijn, uitkomsten die bij de validatie telkens blijken te kloppen met het cognitieve en emotionele voorkeurshandelen.
We bewegen onbewust naar hoe onze aangeboren voorkeuren dat ingeven. Niemand heeft ons ooit verteld of geleerd hoe we moeten lopen, opstaan, een pen pakken, etc. We doen dat allemaal gedachteloos op onze eigen manier. Als je weet waar je op kunt letten, gaat er een nieuwe wereld open. In de testjes zien we ook wat stress met onze voorkeuren doet. Het maakt de hoofdlijnen van de dynamiek die achter elk profiel zit helder. Omdat van seconde tot seconde bewegen zo goed als volledig onbewust gebeurt, blijft het zo puur. Je zou kunnen zeggen: de motoriek liegt niet, behalve als de tong in beweging is.
